پمپ وکیوم یا پمپ خلاء دستگاهی است که برای ایجاد فشار پایین (خلاء) در یک سیستم استفاده میشود. این پمپها هوا، گازها یا بخارات را از یک فضای بسته خارج میکنند تا خلاء ایجاد شود. از این تجهیزات در صنایع مختلفی نظیر پزشکی، داروسازی، خودروسازی، صنایع شیمیایی، غذایی و الکترونیکی استفاده میشود.
فرآیند وکیوم یا ایجاد خلاء در موارد کوچک و خانگی تا مراکز درمانی و صنایع بزرگ کاربرد دارد که برخی از آنها شامل موارد زیر می باشد:
این نوع پمپها با استفاده از روغن برای روانکاری، خنککاری و ایجاد مهر و موم بین اجزا عمل میکنند. روغن نقش حیاتی در افزایش کارایی و جلوگیری از فرسایش قطعات دارد. از جمله مزایای این نوع پمپ وکیوم می توان به مناسب بودن برای ایجاد خلاء بالا و دوام و پایداری عملکرد در فشارهای پایین اشاره کرد. از معایب این نوع می توان به نیاز به تعویض و نگهداری منظم روغن و احتمال آلودگی به دلیل نشت روغن اشاره کر.
این پمپها بدون نیاز به روغن کار میکنند و از مکانیزمهای مکانیکی یا الکتریکی برای جابجایی گازها استفاده میکنند. از جمله مزایای این نوع پمپ وکیوم می توان به نگهداری آسان، بدون آلودگی محیطی ، مناسب برای محیطهای حساس به آلودگی روغنی اشاره کرد. از معایب این نوع پمپ خلاء این است که معمولاً برای خلاء پایینتر مناسب است و اینکه دارای صدای بیشتر نسبت به پمپهای روغنی است.
این پمپها از یک مایع (معمولاً آب) برای ایجاد خلاء استفاده میکنند. رینگ مایع در داخل محفظه پمپ باعث جابجایی گازها و تخلیه آنها میشود.از جمله مزایای این نوع پمپ وکیوم می توان مناسب برای گازهای مرطوب و بخار عملکرد پایدار در محیطهای سخت اشاره کرد. از معایب این نوع پمپ خلاء می توان به نیاز به تأمین مداوم آب یا مایع دیگر و امکان تشکیل رسوب در سیستم اشاره کرد.
این پمپها با استفاده از تیغههای چرخان با سرعت بالا، مولکولهای گاز را جابجا میکنند و برای ایجاد خلاء بسیار بالا مناسب هستند. مزایای این نوع پمپ ایجاد خلاء بسیار بالا (Ultra High Vacuum) و بدون آلودگی و کاملاً تمیز است.معایب آن هزینه اولیه بالا و نیاز به دقت در نگهداری و نصب است.
این پمپها از حرکت دیافراگم برای جابجایی گازها استفاده میکنند و معمولاً برای کاربردهای سبک و حساس استفاده میشوند.
مشاهده محصولات و خرید نوع دیگر پمپ یعنی خرید پمپ فرآیندی در انواع مختلف
این پمپها از دو روتور مارپیچ استفاده میکنند که بدون تماس مستقیم گازها را فشرده و تخلیه میکنند.
مشاهده محصولات و خرید نوع دیگر پمپ یعنی خرید پمپ جنرال در انواع مختلف
نوع پمپ وکیوم | مکانیزم عملکرد | فشار نهایی قابل دستیابی (mbar) | دبی (m³/h) | نیاز به روغن | مزایا | معایب |
پمپ وکیوم روغنی روتاری (Rotary Vane) | روتور با تیغههای کشویی و روغن کاری داخلی | تا 0.1 (خلأ بالا) | 10 تا 1000+ | دارد | خلأ بالا، عملکرد پایدار، مناسب برای کاربردهای صنعتی | نیاز به سرویس و تعویض روغن، آلودگی احتمالی هوا |
پمپ وکیوم خشک (Dry Scroll یا Dry Rotary) | فشردهسازی هوا بدون استفاده از روغن | تا 1-10 | 5 تا 300 | ندارد | بدون آلودگی، مناسب برای صنایع دارویی و الکترونیک | هزینه بالا، حساس به ذرات جامد |
پمپ رینگ مایع (Liquid Ring Vacuum Pump) | گردش آب یا مایع دیگر برای ایجاد خلأ | تا 33 (خلأ متوسط) | 20 تا 3000 | نیاز به آب یا مایع کاری | مقاوم در برابر گرد و غبار و بخارات، کارکرد مداوم در محیطهای خشن | مصرف آب یا مایع زیاد، نیاز به سیستم بازیابی |
پمپ وکیوم دیافراگمی (Diaphragm) | حرکت رفت و برگشتی دیافراگم لاستیکی | تا 70-100 (خلأ پایین) | 1 تا 20 | ندارد | سبک، بدون نیاز به روغن، مناسب برای آزمایشگاهها | ظرفیت کم، مناسب برای کاربردهای سبک |
پمپ توربومولکولار (Turbomolecular) | چرخش سریع پرهها برای جذب مولکولها | تا 10⁻⁷ mbar (خلأ بسیار بالا) | کمتر از 1 | ندارد | دستیابی به خلأ فوقالعاده بالا، مناسب برای فیزیک و نیمههادیها | قیمت بسیار بالا، نیاز به پمپ اولیه، حساس به ضربه |
پمپ روتس (Roots Blower Vacuum Pump) | دو روتور موازی بدون تماس داخلی | تا 0.01 (در کنار پمپ کمکی) | 300 تا 10000+ | گاهی دارد | دبی بسیار بالا، مناسب برای صنایع سنگین | نیاز به پمپ پشتیبان، صدای زیاد |
از انواع برندهای وکیوم می توان به روبسکی ایتالیا، زیگما چک اسلواکی، ریچله آلمان، بیکر آلمان، لی بلد آلمان، ادوارد انگلیس، واریان آلمان، اسپارمکس تایوان، Pomvak ،Value ، Sihi ،Hamer و ….. نام برد.
انتخاب پمپ وکیوم مناسب به نوع کاربرد، نیاز به سطح خلاء و بودجه بستگی دارد. برندهای معتبر مانند Busch، Leybold و Pfeiffer برای کاربردهای صنعتی پیشرفته مناسب هستند، در حالی که برندهایی نظیر Aloma برای مصارف عمومی و مقرونبهصرفه توصیه میشوند. نگهداری منظم و استفاده صحیح از پمپ وکیوم نقش مهمی در افزایش عمر و کارایی آن دارد.
همچنین خرید تجهیزات اعلان حریق (F&G) و تجهیزات ابزار دقیق